AIVD wil breder recht voor digitale tegenaanvallen

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst wil dat de dienst makkelijker kan reageren op cyberaanvallen op Nederlandse instellingen. Bij een directe dreiging die ook schade veroorzaakt, wil de dienst servers onschadelijk kunnen maken.

AIVD-topman Erik Akerboom zegt tegen EenVandaag dat de inlichtingendienst hoopt op een nieuwe wet die dergelijke offensieve acties mogelijk maakt. "Als aanvallen ernstiger worden en de schade groter wordt, zou je sterkere maatregelen moeten kunnen nemen", zegt de nieuwe chef van de dienst. Hij noemt dit 'counteractions', en geeft als voorbeeld om een server offline te halen van waaruit een aanval wordt uitgevoerd.

Op grond van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten mag de AIVD momenteel onder bepaalde omstandigheden dergelijke tegenmaatregelen nemen, bijvoorbeeld als de server zich in Nederland bevindt. Akerboom zegt dat de service 'terughoudend' is. Dit komt omdat er vaak snel moet worden gereageerd, maar omdat bijvoorbeeld de minister vooraf toestemming moet geven voor een operatie, is dit niet altijd mogelijk. Akerboom zou daarom liever een 'bredere wet' zien. "Het is voor ons belangrijk dat de wet ruimte biedt om snel te kunnen opereren en meer te kunnen doen." Als servers zich in het buitenland bevinden, is het erg moeilijk om dit tegen te gaan.

Het is niet altijd nodig om een systeem te breken, zegt Akerboom: "Soms is het belangrijk om gewoon een bericht te sturen." Hij wil 'van geval tot geval bekijken'. Ook wil de CEO vaker samenwerken met de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Volgens Akerboom komt de grootste dreiging uit landen die aan spionage doen, zoals China voor economische spionage en Rusland voor politieke doeleinden. Akerboom waarschuwt ook voor het feit dat zoveel belangrijke Nederlandse infrastructuur zoals de water- of elektriciteitsvoorziening digitaal is. "Dat maakt ons kwetsbaar", zegt hij. Dat is geen nieuwe waarneming; diensten, zoals de AIVD en de Nationaal Coördinator Veiligheid en Terrorismebestrijding zijn roepen al jaren dat Nederland een kans op 'digitale verstoring'.

Akerboom zegt zijn wensen regelmatig met politici te bespreken. Hij doet geen directe oproep voor nieuwe bevoegdheden, maar de kans bestaat dat die er komen. De VVD stelde in haar verkiezingsprogramma al dat Defensie offensieve cybercapaciteiten moet hebben. Mogelijk kan de AIVD hier ook gebruik van maken.